Narew pomiędzy miejscowościami Suraż i Rzędziany to wyjątkowa rzeka! Płynie wieloma korytami, które łączą się i rozdzielają. Jej odnogi tworzą skomplikowany labirynt. Ten wyjątkowy odcinek Narwi, nazwany „Polską Amazonią”, jest chroniony przez Narwiański Park Narodowy.
Dolina Narwi jest podmokła przez cały rok, a w czasie wiosennych roztopów niemal w całości zalewana przez wodę. To w połączeniu z bujną roślinnością szuwarową1 (turzyce, trzciny, pałki) sprawia, że obszar parku narodowego od zawsze był trudnodostępny dla człowieka. Dzięki temu stał się ważną ostoją dla dzikich zwierząt, głownie ptaków wodnobłotnych. Wśród około 200 spotykanych tu gatunków ptaków ponad 150 jest lęgowych. Największym zagrożeniem dla tego ekosystemu jest zmniejszająca się z roku na rok ilość wody. Spowodowany zmianą klimatu, brak śniegu zimą sprawia, że wiosenne wylewy mają ograniczony zasięg i trwają dużo krócej niż dawniej. Ma to ogromny wpływ na zanik miejsc gniazdowania, a także utratę i pogorszenie się jakości żerowisk dla ptaków. Przesuszanie mokradeł zwiększa też dostępność jaj i piskląt dla wizonów2 i jenotów3 – inwazyjnych gatunków obcych4, które są istotnym zagrożeniem dla zakładających gniazda na ziemi ptaków.
Narwiański Park Narodowy najlepiej zwiedzać drogą wodną – spływając kajakiem lub łódką pychówką 5. Inną możliwością jest korzystanie z kładek i promów, które pozwalają dotrzeć w miejsca niedostępne innymi sposobami.
Autor: Krzysztof Rydel, kwiecień 2024 r.
Przypisy:
- Szuwar – strefa roślin przybrzeżnych (helofitów), występujących na brzegach rzek i jezior oraz w ich dolinach. Wyróżnia się szuwar niski (bliżej brzegu), na który składają się głównie turzyce, oraz szuwar wysoki (budowany przez np. trzcinę, pałkę szerokolistną). Szuwary są miejscem, gdzie wiele gatunków ptaków wodnobłotnych zakłada gniazda i wychowuje pisklęta. ↩︎
- Wizon – nazywany też norką amerykańską – gatunek drapieżnego ssaka z rodziny łasicowatych, pochodzący z Ameryki Północnej. Od lat 50. XX w. wizony występują dziko w Europie, dokąd zostały sprowadzona jako zwierzę hodowane na futra. Dzikie populacje tego gatunku, zostały zapoczątkowane poprzez przedostanie się zwierząt na wolność i obecnie występują w większości krajów europejskich, w tym także w Polsce. To gatunek mający duży wpływ na populacje niektórych zwierząt. Szczególnie ptaki w okresie lęgów i wyprowadzania piskląt są bardzo wrażliwe na drapieżnictwo wizonów. Przypuszcza się, że ekspansja wizona odpowiada za obserwowane spadki populacji wielu gatunków ptaków wodnobłotnych, szczególnie łyski. W ramach ochrony rodzimych gatunków podejmowane są próby eliminacji wizona ze środowiska naturalnego lub ograniczania liczebności populacji – między innymi w wielu parkach narodowych w Polsce (projekt „Polskie ostoje ptaków”). ↩︎
- Jenot – wł. Jenot azjatycki – gatunek drapieżnego ssaka z rodziny psowatych. Naturalnie występował na dalekim wchodzie Azji. Pod koniec lat trzydziestych XX w. został sprowadzony i zaaklimatyzowany w europejskiej części Rosji, Ukrainie, Litwie i na Białorusi, skąd samorzutnie rozprzestrzenił się do krajów Europy Środkowej i Zachodniej, a także na Półwysep Skandynawski. W Polsce obecność jenotów w środowisku naturalnym po raz pierwszy zaobserwowano w roku 1955 w Puszczy Białowieskiej. Dziś występuje już na terenie całego kraju, najliczniej w północno-wschodnich województwach – podlaskim i warmińsko-mazurskim. Jest drapieżnikiem, ale dużą część jego pożywienia stanowią też rośliny. Głównymi ofiarami jenotów są jaja i pisklęta ptaków gniazdujących na ziemi. Nie gardzi także drobniejszą zdobyczą: ślimakami, owadami, skorupiakami i drobnymi kręgowcami. Aktywny nocą, w dzień ukrywa się w norach. Rzadko kopie je sam, przeważnie wykorzystuje nory wykopane wcześniej przez borsuki lub lisy. Jenot jest jedynym przedstawicielem rodziny psowatych, który zapada w sen zimowy (od listopada do marca). ↩︎
- Inwazyjne gatunki obce (IGO) – rośliny i zwierzęta, które nie są rodzime dla ekosystemu i mogą powodować straty w środowisku naturalnym. Takimi gatunkami są m.in. wizon amerykański i jenot azjatycki. ↩︎
- Pychówka – łódź pychowa – tradycyjna, niewielka drewniana łódź, używana do połowu ryb lub przewozu siana, a obecnie również do rekreacji. Jej nazwa pochodzi od techniki pływania, polegającej na odpychaniu się od dna tyczką lub długim wiosłem, nazywanym pychem. Używana na rzekach w całej Polsce. Spływ pychówką jest jedną z atrakcji turystycznych Narwiańskiego Parku Narodowego. ↩︎
Przeczytaj więcej o Narwiańskim Parku Narodowym: npn.pl
Fotografia tytułowa: Bagna narwiańskie w Kurowie. Źródło: Jolanta Dyr, CC BY-SA 3.0 DEED via Wikimedia Commons, zdjęcie zostało wykadrowane
/fundacjabos
