To najstarszy i najsłynniejszy z polskich parków narodowych. Sława ostatniego w Europie pierwotnego lasu sięga daleko poza granice naszego kontynentu – w 1979 roku Białowieski Park Narodowy został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Na listę wpisano wówczas niewiele ponad 5 tys. ha leżących Białowieskim Parku Narodowym. Wpis rozszerzono w 1992 roku o białoruską część Puszczy Białowieskiej, tworząc jeden obiekt transgraniczny. W 2014 roku miejsce Światowego Dziedzictwa zostało rozszerzone na całą polską część Puszczy Białowieskiej. W ten sposób doceniono wyjątkową, uniwersalną z punktu widzenia nauki, ochrony i piękna natury, wartość tego naturalnego lasu.
Przez wiele stuleci Puszcza Białowieska była terenem polowań polskich królów. Pozwoliło jej to uniknąć losu większości lasów w Polsce, które padały pod siekierami i piłami. Dzięki temu dziś potężne, stare drzewa, które same w sobie stanowią unikalne ekosystemy, są domem wielu niespotykanych w zwykłych lasach organizmów. Występuje tu najliczniejsza wolna populacja żubra europejskiego, gatunku, który stał się symbolem ochrony przyrody w Polsce. Żubr, już od XVI wieku, był gatunkiem chronionym prawnie. Początkowo przez dekrety królewskie, a w okresie rozbiorów ukazy carskie. Pomimo to w 1919 roku zginął ostatni żyjący na wolności w Puszczy Białowieskiej osobnik tego gatunku. Polscy przyrodnicy stali się uznanymi specjalistami w zakresie restytucji1 tego gatunku, a z naszego doświadczenia korzystają naukowcy z wielu krajów na świecie. Ta historia to nie tylko niezwykła opowieść o przywróceniu żubra naturze, lecz także lekcja o tym jak łatwo stracić i jak trudno odbudować populację danego gatunku.
Autor: Krzysztof Rydel, kwiecień 2024 r.
Przypisy:
- Restytucja – przywrócenie gatunku zagrożonego wyginięciem. ↩︎
Przeczytaj więcej o Białowieskim Parku Narodowym: www.bpn.com.pl
Fotografia tytułowa: Ludwig Schneider, CC BY 3.0 DEED via Wikimedia Commons, zdjęcie zostało wykadrowane
/fundacjabos